حافظ شیرازی: پنج دلیل جاودانی
خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی - بزرگترین شاعر غزلسرای تاجیک و فارس 31 مارس سال 1325م در شهر شیراز (در قلمرو امروزه ایران) متولد شده است. نام شاعر شمس‌الدین محمد است و چون او قرآن را حفظ کرده بود و به 14 نوع آن را تلاوت می‌کرد، تخلص«حافظ »را به خود گرفته بود.
ادب‌شناسان، حافظ شیرازی را یکی از استادان غزل می دانند که سطح این نوع شعر را به اوج برده است. از جمله، ادبیات‌شناس تاجیک دولت رحمانیان بر این عقیده است که« حافظ شیرازی» در ردیف عمر خیام و مولانا از شاعران سطح جهانی تاجیک و فارس است.
هرچند از مرگ حافظ شیرازی بیش از 600 سال( حدود هفتصد سال ) گذشته است، اما امروز هم نام و آثار پرغنای او جاودان است. او را دوستداران شعر تاجیکی - فارسی«لسان الغیب»، یعنی داننده زبان غیب می‌گویند و به حافظ اعتقاد زیاد دارند.
در بین مردم تاجیک عادتی هست که زیر بالین کودک کتاب مقدس قرآن را می‌گذارند. با این قصد که فرزند آنها شخصی باایمان و با آداب گردد. اما در کناراین، بعضی از والدین تاجیک زیر بالین فرزند خود دیوان حافظ می‌گذارند که این دلیل بر بزرگی شاعر است.
آثار حافظ شیرازی تفسیر و شناخت قرآن است. از این رو، مردم به او اعتقاد زیاد دارند و کتاب شاعر را زیر بالین کودک خود می‌گذارند. دانشمندان دینی ما هم با توجه به آن که آثار حافظ«سخن خداوند»است، اجازه داده‌اند که کتاب او زیر بالین کودکان گذاشته شود.
با استفاده از کتاب حافظ شیرازی فال دیدن، بین مردم عادی نه تنها تاجیکستان، بلکه بیرون از آن، از جمله افغانستان و ایران هم رایج است. دولت رحمانیان می‌گوید که خود او شخصاً به آثار حافظ زیاد اعتقاد دارد و به این سبب، هر وقت با استفاده از کتاب شاعر فال می‌بیند، درست می‌آید. او می‌گوید: پیش از باز نمودن کتاب اول باید نام خدا را ذکر نمود و بعداً، نیت کرده، کتاب را باز نمود و خواندکه حضرت حافظ چه می‌گوید.
رستم وهاب، شاعر و دانشمند تاجیک می‌گوید که فال حافظ به شیوه‌های گوناگون ادا می‌شود، اما معمول ترینش این است که بسم‌الله می‌گویند و نیت می‌کنند و مسئله را در ذهن می‌گیرند و پاسخ آن را طلب می‌کنند و دیوان حافظ را به تخمین می گشایند، تا چه پیش نظر آید.
امروز در آرامگاه خواجه حافظ نیز دیوان گذاشته شده و افراد جداگانه از روی آن فال می‌بینند.
آرامگاه حافظ در شهر شیراز ایران است که یکی از مکانهای زیارتی به شمار می‌رود. هر سال صدها هزار نفر به زیارت مقبره این شاعر مشهور می‌روند. آرامگاه او در سال 1935 م تحت رهبری معمار فرانسوی اندره گدار( فرانسوی ) بنیاد شده است.
در مورد تعداد دقیق زیارت کنندگان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما عباد‌الله، جوان تاجیک که چند سال پیش به شهر شیراز سفر کرده بود، می‌گوید آرامگاه خواجه حافظ واقعاً از مکانهای پرازدحام این شهر به شمار می‌رود. او می‌گوید: مقبره شاعر بطور زیبایی ساخته شده است و تعداد زیارت کنندگان نیز زیاد است. از هر گوشه و کنار جهان مردم می‌آیند. خارجی ها نیز خیلی زیاد هستند.
یکی از مشهورترین شاعران ، نویسندگان و فیلسوفان آلمانی یوهان ولفگانگ فون گوته به حافظ شیرازی توجه کرده، شیفته آثار، زبان، هنر شاعری او گشته بود.
دولت رحمانیان اعتماد دارد، که یوهان ولفگانگ فون گوته زبان فارسی را می‌دانست و شعر حافظ را نیز با زبان اصلی خوانده است.
از این سبب، شیفته شعر او گشته، در پیروی از او شعرهای زیاد گفته است. او در دیوان«شرقی و غربی» با زبان فارسی شعر سروده است که این بیانگر تأثیر زیاد اشعار حافظ بر خلاقیت اوست.
رستم وهاب می‌گوید که این عقیده هم هست که یوهان ولفگانگ فون گوته، اشعار حافظ را در ترجمه خوانده، اما این شاعر آلمانی به گونه ای در باره اشعار حافظ سخن می‌گوید که بدون دانستن زبان فارسی این چنین نظر دادن غیرممکن است.
یعنی به احتمال قوی ، گوته فارسی-تاجیکی را می‌دانست.
امروز اشعار خواجه حافظ به زبانهای زیادی ترجمه شده و در دسترس عاشقان شعر ناب تاجیکی - فارسی قرار گرفته است.
امروز آوازخوان های تاجیک و افغان و ایرانی از غزلهای حافظ شیرازی فراوان استفاده می‌کنند. مثلاً، غزل ـ « دل می‌رود ز دستم، صاحب‌دلان خدا را...» توسط چندین تن از آواز خوان های شناخته، از جمله سبحان سعید، عباد‌الله مشرب اف به آهنگ درآورده شده، به چندین شیوه اجرا شده است.
و یا غزل« امروز شاه انجمن و دلبران یکیست... » را آوازخوان شناخته عبدالله نذریف به طرز خیلی زیبا خوانده است.
غیر از آواز خوان های تاجیک و افغان و ایرانی، همچنین آوازخوان های شناخته جهان به زبانهای گوناگون غزلهای خواجه حافظ را به آهنگ درآورده، می خوانن دکه گواهی از شهرت شاعر میدهد.
https://www.news.tj/tj/news/tajikistan/society/20190331/ofizi-sheroz-5-daleli-ovido
توضیح : متن مقاله عینا از منبع تاجیکی آسیا پلوس ( به خط سیریلیک )برگرفته شده و برای اشنایی بهتر مخاطبان با تعابیر نویسنده تاجیک هیچگونه دخل و تصرفی در ان نشده است .
برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و هر روز ( سعدی )
در روزهای آغازین سال نو برای همه دوستان و مخاطبان گرامی سالی پر خیر و برکت ، نعمت ، آرامش ، همراه با تندرستی ،آرزو میکنم . امیدوارم سال نو همه ما مصداق شعر لسان الغیب حافظ شیرازی باشد که گفت :
سال و فال و مال و اصل و نسل و تخت و بخت
یادت اندر شهریاری ، برقرار و بر دوام
سال خرم ،،،فال نیکو مال وافر حال خوش
اصل ثابت نسل باقی ، تخت عالی ، بخت رام
طبعا حال و هوای جمع و اوضاع جامعه و وضع اطرافیان بر حال ما تاثیر جدی دارد ، اما دنیای مان را کمابیش خودمان میسازیم ، امیدوارم در این سال بیش از پیش هوای حال و هوای خودمان را داشته باشیم تا اطرافیان هم از این حال خوب انرژی بگیرند و با هم روزگارمان را به سازیم .