طی چند ساعتی که از درگذشت استاد محمد رضا شجریان میگذرد ازطیف ها و طبقات مختلف و گرایشات متنوع فکری در داخل و خارج ،بابت فوت استاد شجریان تسلیت گفتند و بیانیه دادند . از وزارتخارجه جمهوری اسلامی ایران تا وزارتخارجه آمریکا ،ریییس جمهور و برخی از وزیران ، سیدحسن خمینی ، فرهادی ، عبدالکریم سروش ،شفیعی کدکنی و . .بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی ایران، بسیاری از هنرمندان ، شخصیت های فرهنگی ، هنری ، بسیاری از مردم که ازش خاطراتی داشتند چه آنها که از نزدیک با او آشنا بودند و چه کسانی که با ترانه ، آواز و موسیقی او محشور و مانوس بودند، همه از استاد ، خوبی ها ، توانایی ها ، مردمی ها و هنرناب موسیقی اصیل ایرانی او یاد کردند، ایرانی های خارج از کشور ، خارجی های ایران دوست ، همزبانانی مانند استاد دولتمند خواننده اصیل تاجیکستان،و عبدالله عبدالله معاون ریاست جمهوری افغانستان که استاد شجریان را میراث مشترک فرهنگی کشورهای منطقه و معرف شاعران بزرگ زبان فارسی از جمله مولوی ، حافظ و فردوسی دانست. این یاد مان ها همجنان ادامه دارد .
واقعیت این است که آنقدر نامداران ، استادان و نام آشنایان طی همین مدت کمتر از یک شبانه روز ، از استاد گفتند و نوشتند که فکر کردم جای نوشتن من نیست، اما باز حیفم آمد که در مورد این هنرمند برجسته و کم نظیرآواز ایرانی هیچ نگویم و ننویسم .
اما چند نکته در مورد استاد شجریان ، من و بسیاری از همسالانم که در مقطع انقلاب جوان ودانشجو بودیم گوش کردن به ترانه ها و آواز استاد شجریان را که با صدای ممتازش ، همواره از شعرهای پرمحتوا و اصیل شاعران ماندگار و نامدار ایرانی استفاده میکرد دارای یک کلاس خاص با تراز مطلوب میدانستیم و اگر کسی می پرسید ،به نوای کدام خواننده گوش میکنید ، بدون تامل و با افتخار میگفتیم ، استاد شجریان
-بدون تردید در سال های اولیه انقلاب تنها صدای شجریان بود که انقلابیون و مجامع رسمی از آن بهره می بردند و سطح و مطلوبیت بقیه اجراها و تولیدات موسیقی را با آن می سنجیدند .
- تا نزدیک به ۲۰ سال بعداز مقطع پیروزی انقلاب صدای آقای شجریان معیار و ترازی برای صدا و سیما بود و بیشترین حجم و گاه بدون ملاحظه در شبانه روز بارها و بارها ، ترانه های با مفهوم او پخش می شد .
- در آن دوران بعضا زمانی که شجریان در خارج از کشور کنسرت اجرا میکرد برخی از گروه ها و معدود افرادی با او مخالفت میکردند و استاد را هنرمند وابسته به نظام معرفی میکردند ، در داخل هم گاهی برخی در برگزاری کنسرتش مانع ایجاد میکردند ، ولی در مجموع برگزاری ها ، تولیدات هنری و فعالیت های او به نحو مناسبی انجام می شد و تاسال های بعد هم ادامه یافت
-- استاد شجریان چند بار نسبت به نحوه استفاده از ترانه های خوانده شده توسط او در صدا و سیما و بطور کلی نوع برخورد غیر حرفه ای با مقوله موسیقی شکوه کرده بود و یکبار رسما طی نامه ای ( ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ ) ازرییس صدا و سیما خواست از پخش ترانه ایران سرای امید که وی در روزهای اول پیروزی انقلاب و برای آن حال هوا اجرا کرده بود خود داری کند، همچنین با یادآورشدکه طبق درخواست سال ۱۳۷۴ ،از سایر تولیدات او که صدا و سیما نقشی در آن نداشته است استفاده نکند . بعدا توضیح داد که می توانند ،تنها از قطعه رمضانی ربنا که پیش از این در تمامی روزهای رمضان و لحظات قبل اذان و افطار پخش می شد استفاده کند .اینگونه که تعداد زیادی از کارشناسان نظر دادند ، قطعا نامه سال ۸۸ استاد معنای اعتراض سیاسی دارد ،ولی یادآوری درخواست گذشته ، اعتراض به رعایت نکردن کپی رایت توسط صدا و سیما و نپرداختن هرگونه هزینه تولید به استاد بود که ، در جایی ندیدم نشانی یا سند و قولی از طرف صدا و سیما بابت پرداخت حق استفاده و انتشار آثار به آقای شجریان منعکس شده باشد .
-- صدا و سیما در یک حرکت لجوجانه و عکس العملی از این پس بطور کلی آثار شجریان را پخش نکرد حتی دعای ربنای استاد را
- ابراز مواضع همدردی و همراهی شجریان با معترضین انتخابات در سال ۸۸ و برخی اظهار نظرات بعدی ، باعث شد ، صدا و سیما در دوران مدیریت آقای ضرغامی بطورکلی پخش صدا و تصویر او را ممنوع کند، بعداز چند سال نیز بیماریهای استاد شجریان شروع شد و عملا در چهار پنج سال قبل از فوت شجریان هیچگونه فعالیتی نداشت .
- در همین وبلاگ در تاریخ ۲۳ تیرماه سال ۱۳۹۲ نوشتم که ربنای شجریان و اذان موذن زاده اردبیلی از آثار ملی ، فرهنگی و میراث معنوی ایران است . کسیکه آثار و تولیدات او بعنوان میراث معنوی و فرهنگی کشورش تلقی شود ، اعتبار و جایگاه والای او در فرهنگ ، هنر و میراث کشور روشن است .
شعری از استاد شفیعی کدکنی برای درگذشت استاد محمد رضا شجریان
بخوان که از صدای تو سپیده سر برآورد وطن زتو ، جوان شود دمی دگر برآورد
به روی نقشه وطن صدات چون کند سفر کویر سبز گردد و سر از خزر برآورد
برون ز ترس و لرزها گذر کند زمرزها بهار بیکرانه ای به زیب و فر برآورد
چو موج آن ترانه ها برآید از کرانه ها جوانه های ارغوان زبیشه سر برآورد
بهار جاودانه ای شیوه و شمیم آن زصبر سبز باغ ما گل ظفر برآورد
سیاهی از وطن رود سپیده ای جوان دمد چوآذرخش نغنه ت زشب شرر برآورد
. . .
گرامیداشت یاد فداکاری ها و رشادت های شهدا ، جانبازان و ایثارگرانی که بزرگترین سرمایه های زندگانی خود را در راه حفظ کشور ، ملت ، امنیت و ارزش های این مرز و بوم و فداکاری های خانواده های محترم آنان که عمر خود را همراه ، به یاد و در راه اهداف آن عزیزان صرف کرده اند ، همیشه مهم و ارزشمند بوده و هست ،قطعا برای خانواده شهیدی که پدر جوان خود را از دست داده است ، همواره کمبود حضور پدر ، هر روز و هرلحظه حس میشود و در تمامی ایام عمر این وضعیت بر فکر و فعالیت و جنبه های مختلف زندگی این خانواده ها سایه می افکند . جانبازی که بدلیل از دست دادن دست ، پا ، اعصاب و روان ، سلامتی و آرامش خود در تمامی سال های زندگی از وضعیت پیش آمده با درد و رنج مواجه است و خانواده او در شرایطی متفاوت می بایست کمک و همراه و همدم لحظه های سخت جانباز خود باشند ، این همه با هیچ وجه مادی و مابه ازای کمی قابل جبران و ترمیم نیستند .
سهم هرکدام از ما در تکریم این عزیزان که همانا تکریم از سربازان و قهرمانان ملی وطن است چقدر است ؟ تا بحال به چه میزان توانسته ایم با درک شرایط این عزیزان سپاسگزارشان باشیم ؟
در کشورهای دیگر برای این گونه عزیزانشان به چه میزان احترام و اعتبار قایل هستند .؟
قطعا تکریم و بزرگداشت و گرامیداشت ارزش ها و افراد ارزشمند جامعه محدود به روزهای خاصی نیست .امیدوارم هیچگاه دچار فراموشی و بی تفاوتی نشویم .
شاید برای این یادداشت عبارت های دیگری هم عنوان مناسبی به نظر برسد ، مثل فخر فروشی بی منطق ، تبلیعات زودرس ، بهره برداری های کال و . . هرچه هست حرکات ، تصمیمات و اعلان هایی در موضوعات عام کشوری در سطح ملی ، بعضا با بازتاب فراملی صورت میگیرد که آثار منفی آن به پرستیژ و اعتبار بین الملل کشور ما برمیگردد . در سال های اخیر مواردی اتفاق افتاد که هنوز سال به پایان نرسیده ، پلیس میزان تلافات انسانی و حوادث و سوانح جاده ها را نسبت به زمان مشابه قبل سنجیده یا تعطیلات نوروز به اتمام نرسیده ،مقایسه ای از آمار تلفات انسانی و خسارات وارده نسبت سال قبل یا سال های قبلآن بعمل آورده ، اما چند روز بعد اتفاق پیش بینی نشده ای رخداد ه و آمار و تناسب ها را به هم ریخته است ، چون تقریبا همیشه این آمار در حدود هم بوده و اتفاق و پیشرفت فوق العاده در آن رخ نمیدهد که بتوان از آن یک نتیجه جدید گرفت.
در ماه های اول شروع کرونا با اینکه ایران بعد از چین شاخص ترین کشوری بود که در آن ویروس کرونا در سطحی گسترده منتشر شد .همت و هماهنگی همه حوزه های دولتی ، حاکمیتی ، نیروهای نظامی، انتظامی و بسیاری از سازمان های مردم نهاد، باعث مقابله موثر و کنترل نسبی شیوع کرونا شد . این موفقیت از آنجا که کشور ایران تحت تحریم های همه جانبه آمریکا بود و برخلاف تبلیغات بین المللی این تحریم ها بر حوزه دارو و بهداشت نیز اعمال شدند،سازمان بهداشت جهانی و برخی دیگر بر عملکرد مناسب ایران صحه گذاشتند ، البته این آخر کار نبود و در ادامه شاهد موج دوم و موج سوم هم شدیم ، این بار نیز همه تلاش کردند ،اما تحریم ها در این حوزه هم تاثیرگذار بود ، به مرور مردم هم تحملشان کم شد و صبرشان به سر آمد و خیلی ها همکاری لازم را در رعایت پروتکل های رعایت بعمل نیاوردند ،در نتیجه به لحاظ شرایط و در مقایسه با سایر کشورها ، جایگاه مناسب مقابله با موج فراگیر کرونا را از دست دادیم .
در این میانه برخی در همان اوایل راه و زمانی که نشانه ها، مثبت و سازنده بودند شروع کردند به مانور قدرت دادن و اعلام اینکه ما حاضریم تجربیات موفق خود در مبارزه با کرونا را در اختیار سایر کشورها قرار دهیم ، اینگونه تعابیر یکبار از زبان امام جمعه یکی از شهرهای خراسان ، یک بار دیگر یکی از مدیران حوزه علمیه قم بیان شد .اینکه اصولا چرا باید اینگونه افراد چنین مانورهایی بدهند یک بحث است و نکته دیگر که چرا هنوز یک جریان دنباله دار به پایان نرسیده ، نتیجه گیری کامل نشده ، همه چیز تمام شده فرض گرفته و پیشاپیش اعلام نتیجه که نه مانور بر نتیجه میشود در صورتیکه بارها اعلام شد ، زمان مبارزه و مقابله قطعی با این اپیدمی جهانی مشخص نیست .بهره برداری های اینچنینی باعث بی اثر شدن تبلیغات کشور و پایمال شدن حاصل زحمات بخشی از مجموعه کشور میشود .
مانورهای پی در پی دولت دوازدهم بر وضعیت مثبت بوروس و افزایش هر روز ارزش سهام مردم در بورس از اول سال ۱۳۹۹ به مدت نزدیک به شش ماه که البته در آمار و ارقام خیلی واضح و روشن بود نیز از جمله مانورهایی بود که به زعم بسیاری از متخصصین و کارشناسان امور مالی داخلی و خارجی نمیتوانست همچنان ادامه یابد، چنین هم نشد . ابتدا روند افزایشی متوقف و سپس مدتی روند نزولی ارزش سهام طی شد . بنابراین برای هر دستاورد مقطعی نباید تبلیغات قطعی و پرمایه کرد ، هرچیزی به قدر و سهم خود و در محدوده زمانی خود پذیرفتنی و عاقلانه است نه بیشتر از آن
به قول شیخ محمود شبستری :
جهان چون زلف و خط و خال و ابروست که هرچیزی به جای خویش نیکوست